Meer vrouwen in de cast, minder populaire film?

Dit jaar valt de Europese Unequal Payday op 4 november. Unequal Payday is de dag vanaf wanneer vrouwen symbolisch onbetaald werken voor de rest van het jaar, waarmee aandacht gevestigd wordt op de loonkloof. Ook in de entertainmentsector blijven ongelijke lonen voor vrouwen voor én achter de schermen een probleem, getuige de Sony Pictures hack van 2014. Deze situatie wordt vaak goedgepraat met de aanname dat titels met vrouwelijke hoofdrollen minder publiek trekken. Maar is dat wel zo? Telenet Play dook in de kijkcijfers van de 200 populairste film- en serietitels van het afgelopen jaar om dit te verifiëren.

Zijn titels met meer vrouwen, minder populair?

Neen, een betere man-vrouw verhouding in de cast lijkt net samen te hangen met meer succes bij het publiek. In de top 10 populairste film-en serietitels van het afgelopen jaar* ging 35% van de rollen naar een vrouw. Bij de minst populaire films werd maar 29% vertolkt door vrouwen. 

Toch blijven vrouwen duidelijk ondervertegenwoordigd. Bij analyse van de gehele reeks van 200 populairste titels van het laatste jaar blijkt dat slechts 34% van de rollen** gespeeld werd door een vrouw. Bepaalde genres doen het wel net beter (komedie en horror) of slechter (actie). Op lokaal niveau scoren we ook net wat hoger dan in Hollywood: we zien dat 37% van de rollen in de populairste Vlaamse titels wordt vertolkt door een vrouw. Met titels als De Dag, Studio Tarara, Gent West, Chaussée d'Amour, Tabula Rasa en Clan lijkt het alvast duidelijk dat er langzaam meer ruimte komt voor actrices in het Vlaamse TV-landschap.

#metoo zorgde voor stroomversnelling

Julie Mahieu, actief voor én achter de schermen als actrice, presentatrice en schrijfster van hit-serie De Dag, geeft aan dat alles in een stroomversnelling kwam met #metoo: “De laatste jaren lijkt er inderdaad een golf ingezet te zijn met opkomend vrouwelijk talent in sterke rollen. Ik denk dat #metoo daar veel in gang heeft gestoken om de aandacht erop te vestigen dat het anders moest. Maar ook daarvoor waren er al vrouwen aan het timmeren aan de weg. Verandering was nodig, en we zijn er nog altijd niet.”

Vrouwelijke scenarist = vrouwen meer vertegenwoordigd

De verandering zal vooral van achter de schermen moeten komen. Daar is de situatie nog duidelijker: slechts 1 op 5 (20%) van de producenten, 13% van de scenaristen en 4%(!) van de regisseurs van de 200 populairste titels was vrouwelijk. Maar als daar vooruitgang geboekt wordt, kan het meteen snel gaan. Als een scenario is (mee)geschreven door een vrouw, neemt het aantal rollen voor vrouwen namelijk toe met maar liefst 19% ten opzichte van titels zonder een vrouw in het schrijversteam.

De populaire serie De Dag toont met 46% vrouwelijke hoofdrollen dat gelijkheid achter de schermen gereflecteerd wordt in de cast, én dat het publiek dat kan smaken. En die gelijkheid begint bij het prille begin van een scenario. Julie Mahieu legt uit: “Toen Jonas (Geirnaert) en ik De Dag schreven, waren we er bewust mee bezig om zelfs bij de randpersonages expliciet te noteren dat sommige van hen vrouwelijk waren. De neutrale “journalist” of “forensisch expert”, die in een gemiddeld scenario al snel mannelijk by default zou worden, maakten wij dan vrouwelijk. Zo had je zowel bij de hoofdrollen als onder de bijrollen een mooie gelijke vertegenwoordiging.”

Telenet koos met Chaussée d’Amour voor ondernemende vrouwen

Siegfried Moens, content en acquisitie manager bij Telenet, merkt ook dat er een frisse wind waait: “We zien internationaal ook steeds meer blockbusters met een mooie vertegenwoordiging van vrouwen in de main cast– denk maar aan Wonder Woman, Captain Marvel of Dark Phoenix. Wij kozen met Chaussée d’Amour, onze eerste eigen Telenet fictieproductie, ook voor een verhaal dat werd verteld vanuit het oogpunt van ondernemende vrouwen. Zo’n plot dat plaatsvindt in het prostitutiemilieu schetst vrouwen vaak als slachtoffers of eye candy, maar dat was voor ons juist iets waar we bewust weg van bleven. Ook onze tweede productie, De Dag, gaf een gelijk podium aan acteurs en actrices.”

Ook bij bepaalde productiehuizen wordt er aan de weg getimmerd. Volgens Sofie Peeters, producente bij Shelter, is gelijke waardering voor vrouwen steeds vaker de norm bij jongere productiehuizen: “Shelter was echt een mannenbastion vroeger, maar ik kan ondertussen trots zeggen dat we een context hebben gecreëerd waarin vrouwen en mannen gelijk gewaardeerd worden, gelijke kansen krijgen en – naargelang ervaring en positie – gelijk verloond worden. Wij zouden het nooit acceptabel vinden om een vrouw een lager loon te bieden omdat ze misschien minder hard heeft durven onderhandelen dan een man.”

Voor meer inzicht in het volledige onderzoek kan de pers terecht bij annebeth@oona.be
​Julie Mahieu en Sofie Peeters zijn beschikbaar voor interviews.

*Telenet analyseerde de verhouding man/vrouw onder de acteurs, schrijvers, producers en regisseurs van de meest bestelde SVOD (subscription video on demand) titels van het laatste jaar

**De top vijftien meest belangrijke rollen werd geanalyseerd op man/vrouw verhouding, op basis van info over de cast van iMDB en Wikipedia