Levenslang leren moet een recht en een plicht zijn op de arbeidsmarkt
Als we willen dat onze bedrijven competitief en toekomstbestendig blijven in deze snel veranderende wereld, dan moet levenslang leren een recht voor de werknemer en een plicht voor de werkgever worden. Leren stopt niet bij het afstuderen, integendeel. Werken in een digitale economie betekent actief deelnemen aan een voortdurend leerproces, zowel voor werknemers als voor de onderneming zelf. Het is hoog tijd dat Belgische bedrijven, academische instellingen en de overheid lifelong employability of duurzame inzetbaarheid samen omarmen en concreet maken. Doen we dat niet, dan zullen we ons straks tevreden moeten stellen met een plaats op de achterbank.
Ann Caluwaerts, Chief Corporate Affairs Officer Telenet
Een job bij Telenet? Nee, die staat niet op ons verlanglijstje. Ik schrok even toen ik vorig jaar aan mijn pas afgestudeerde zoon en enkele van zijn medestudenten burgerlijk ingenieur vroeg voor welke bedrijven ze graag zouden werken. Telenet stond daar niet tussen. Wel ‘The Big Four’ en enkele andere bekende internationale bedrijven. Wat verwachten ze dan van hun toekomstige werkgever, vroeg ik. Daar waren ze het eenduidig over eens: voldoende autonomie en zo weinig mogelijk hiërarchie, de mogelijkheid tot voortdurende ontwikkeling en bijscholing en de kans krijgen om mee voor verandering te zorgen.
Voor mij persoonlijk was de opmerking van mijn zoon en zijn vrienden opnieuw een teken dat het transformatieproces waarmee we binnen Telenet bezig zijn niets te vroeg komt. Maar het zou ook een alarmsignaal moeten zijn voor veel andere Belgische bedrijven. Want hoe stomen we niet alleen jongeren maar ook onze huidige medewerkers klaar voor de jobs van de toekomst? En hoe blijven we als werkgever aantrekkelijk in een context van war for talent?
De doorgedreven digitalisering en de stijgende vraag van klanten naar digitale diensten, dwingt bedrijven uit alle sectoren om hun manier van werken grondig aan te passen. Om competitief te blijven tegenover de Amazons, Netflixen en Ubers van vandaag moeten we wendbare organisaties uitbouwen die snel kunnen inspelen op veranderingen in de digitale economie. En daarin moeten we ook de toegang tot digitale kennis, technische vaardigheden en expertise versterken.
Een bedrijf is maar zo sterk als de werknemers waarover het beschikt. Onder meer Agoria berekende dat tegen 2030 een op de tien vacatures in België wellicht niet ingevuld geraken door een tekort aan werknemers met relevante (digitale) vaardigheden. Willen we dat dit scenario niet erger wordt, dan mag geen enkele werknemer binnen een bedrijf vandaag de digitale trein missen. Alle profielen - van administratieve werkkrachten, over experten, tot leidinggevenden - moeten hun digitale vaardigheden aanscherpen en daar heeft het bedrijf een grote verantwoordelijkheid.
Als we echt bekommerd zijn om onze brede maatschappij en onze arbeidsmarkt, hebben we vandaag maar één optie: resoluut de kaart trekken van scholing, bijscholing en omscholing. Maximale lifelong employability of levenslange inzetbaarheid voor iedereen, dat is waarin ik geloof. Zowel huidige medewerkers als nieuw talent - ongeacht het profiel of scholingsgraad - moeten de kans krijgen om tijdens hun carrière kennis en digitale vaardigheden op te bouwen die onmisbaar zijn vandaag en morgen.
En laat ik het meteen duidelijk stellen. Levenslang leren is een gedeelde verantwoordelijkheid van overheden, van onderwijsinstellingen, van werkgevers én van werknemers. Overheden moeten een kader creëren waarbinnen vorming en ontwikkeling wordt gestimuleerd en beloond. Onderwijsinstellingen moeten studietrajecten aanbieden die maximaal zijn afgestemd op de arbeidsmarkt. Succesvol inzetten op levenslang leren vraagt bovendien om samenwerking tussen onderwijs en bedrijfswereld door onder meer het delen van kennis en praktijkervaring. Daarnaast moeten bedrijven zelf extra investeren in de voortdurende scholing, herscholing en bijscholing van hun medewerkers. In eerste instantie om werknemers te laten groeien en optimaal te laten presteren binnen het eigen bedrijf, maar ook door hen vaardigheden, kennis en praktijkervaring mee te geven die ze voor de rest van hun carrière – binnen of buiten het bedrijf kunnen inzetten. En ten slotte moeten uiteraard de werknemers zelf ook openstaan voor verandering en investeren in hun persoonlijke ontwikkeling.
Inzetten op levenslang leren en duurzame inzetbaarheid is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Het is hoog tijd dat we die leercultuur in onze arbeidsmarkt inbedden. Levenslang leren moet een recht voor de werknemer zijn en een plicht voor de werkgever worden. Ik hoop van harte dat er voldoende ambitie is bij de verschillende partijen om die kaart voluit te trekken.